USTAWA O SYGNALISTACH – KLUCZOWE OBOWIĄZKI DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

29 lip 2024

W dniu 24.06.2024 r. w Dzienniku Ustaw ukazała się długo oczekiwana ustawa o sygnalistach, która nakłada na pracodawców szereg nowych obowiązków. Nowe przepisy mają na celu wzmocnienie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa, popularnie zwanych sygnalistami. Poniżej przedstawiamy najważniejsze aspekty, które powinniście Państwo uwzględnić w swojej działalności.

Kluczowe obowiązki

1. Ustanowienie wewnętrznych kanałów zgłoszeń:
Każdy pracodawca jest zobowiązany do stworzenia skutecznych i bezpiecznych kanałów umożliwiających zgłaszanie nieprawidłowości. Mogą to być specjalne skrzynki mailowe, systemy zgłoszeń online lub dedykowane linie telefoniczne. Ważne jest, aby te kanały były dostępne dla wszystkich pracowników oraz innych osób związanych z przedsiębiorstwem, np. kontrahentów.

2. Opracowanie procedury zgłoszeń wewnętrznych:
Ustawa wymaga od przedsiębiorców stworzenia szczegółowej procedury przyjmowania, przetwarzania i weryfikacji zgłoszeń. Procedura powinna zawierać informacje o sposobie ochrony tożsamości sygnalistów, a także o dalszych krokach, które będą podejmowane po otrzymaniu zgłoszenia.

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI

3. Szkolenie pracowników:
Kluczowe jest zapewnienie odpowiedniego przeszkolenia pracowników w zakresie nowej ustawy oraz procedur zgłaszania nieprawidłowości. Szkolenia powinny obejmować zarówno zasady ochrony sygnalistów, jak i szczegółowe instrukcje dotyczące korzystania z wewnętrznych kanałów zgłoszeń.

4. Wyznaczenie osoby lub podmiotu do obsługi zgłoszeń:
Każdy przedsiębiorca musi wyznaczyć odpowiedzialną osobę lub zewnętrzny podmiot, który będzie odpowiadał za obsługę zgłoszeń sygnalistów. Osoba ta powinna być odpowiednio przeszkolona i posiadać kompetencje do prowadzenia dochodzeń oraz zapewnienia ochrony sygnalistom.

Zakres ustawy

Ustawa obejmuje następujące obszary:

1. Korupcja
Zgłoszenia dotyczące nadużyć finansowych i korupcji w przedsiębiorstwach.

2. Zamówienia publiczne
Naruszenia związane z procedurami przetargowymi.

3. Usługi, produkty i rynki finansowe
Nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynków finansowych i oferowanych usług.

4. Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
Działania mające na celu wykrycie i zapobieganie praniu pieniędzy oraz finansowaniu działalności terrorystycznej.

5. Bezpieczeństwo produktów i ich zgodność z wymogami
Zgłoszenia dotyczące bezpieczeństwa oferowanych produktów.

6. Bezpieczeństwo transportu
Naruszenia w sektorze transportu, które mogą zagrażać bezpieczeństwu publicznemu.

7. Ochrona środowiska
Zgłoszenia dotyczące działań szkodzących środowisku.

8. Ochrona radiologiczna i bezpieczeństwo jądrowe
Naruszenia związane z bezpieczeństwem jądrowym.

9. Bezpieczeństwo żywności i pasz
Nieprawidłowości w sektorze żywnościowym.

10. Zdrowie i dobrostan zwierząt
Działania naruszające przepisy dotyczące ochrony zwierząt.

11. Zdrowie publiczne
Zgłoszenia dotyczące naruszeń, które mogą wpłynąć na zdrowie publiczne.

12. Ochrona konsumentów
Działania przedsiębiorstw naruszające prawa konsumentów.

13. Ochrona prywatności i danych osobowych
Naruszenia dotyczące przetwarzania danych osobowych.

14. Bezpieczeństwo sieci i systemów teleinformatycznych
Zgłoszenia dotyczące cyberbezpieczeństwa.

15. Interesy finansowe Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej
Naruszenia mające wpływ na finanse publiczne.

16. Rynek wewnętrzny Unii Europejskiej
Działania naruszające zasady konkurencji i pomocy państwa.

17. Konstytucyjne wolności i prawa człowieka i obywatela
Zgłoszenia dotyczące naruszeń praw i wolności obywatelskich.

Ustawa zobowiązuje wszystkie podmioty zatrudniające powyżej 50 osób do implementacji przepisów. Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty oraz osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia.

Wyłączenia z obowiązku implementacji przepisów

Przepisów nie stosuje się do jednostek organizacyjnych gminy lub powiatu liczących mniej niż 10 000 mieszkańców. Oznacza to, że mniejsze jednostki samorządowe nie są zobowiązane do wdrażania procedur opisanych w ustawie.

Próg zatrudnienia nie ma zastosowania

Warto również zaznaczyć, że próg zatrudnienia nie ma zastosowania do podmiotów prawnych wykonujących działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, czyli podmiotów podlegających pod przepisy AML. Dotyczy to m.in. następujących instytucji:

• Instytucje kredytowe i ich oddziały, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, Krajowy SKOK.
• Krajowe instytucje płatnicze, małe instytucje płatnicze, agenci rozliczeniowi.
• Fundusze inwestycyjne, alternatywne spółki inwestycyjne, TFI.
• Firmy inwestycyjne, banki powiernicze oraz oddziały zagranicznych firm inwestycyjnych.
• Zakłady ubezpieczeń, pośrednicy ubezpieczeniowi.
• Podmioty prowadzące działalność kantorową oraz świadczące usługi w zakresie wymiany walut wirtualnych.
• Instytucje pożyczkowe.
• Przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier w karty i gier na automatach.
• Przedsiębiorcy dokonujący dużych transakcji gotówkowych, takich jak kantory, deweloperzy, jubilerzy oraz firmy handlujące kruszcami.
• Pośrednicy nieruchomości, przedsiębiorcy prowadzący działalność kantorową, inni przedsiębiorcy świadczący usługi wymiany walut lub pośrednictwa w wymianie walut.
• Podmioty prowadzące działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług w zakresie wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi, pośrednictwa w wymianie i prowadzenia rachunków.
• Notariusze, adwokaci, radcowie prawni, prawnicy zagraniczni ? w zakresie czynności określonych w Ustawie AML.
• Doradcy podatkowi i biegli rewidenci.
• Podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.
• Przedsiębiorcy, których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego.
• Przedsiębiorcy, stowarzyszenia i fundacje w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10.000 euro.
• Przedsiębiorcy świadczący usługi polegające m.in. na rejestracji spółek, pełnieniu funkcji członka zarządu, zapewnianiu siedziby/adresu korespondencyjnego, powiernictwa.
• Operatorzy pocztowi.
• Przedsiębiorcy prowadzący działalność polegającą na obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami oraz przechowywaniu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków.

Podsumowanie

Wprowadzenie ustawy o sygnalistach stanowi istotny krok w kierunku wzmocnienia transparentności i odpowiedzialności w przedsiębiorstwach. Spełnienie nowych wymagań będzie wymagało od przedsiębiorców inwestycji w odpowiednie systemy oraz szkolenia pracowników, jednakże w dłuższej perspektywie przyczyni się do poprawy funkcjonowania i reputacji firm.

Serdecznie zachęcamy wszystkich pracodawców do jak najszybszego dostosowania się do nowych przepisów, aby zapewnić pełną zgodność z ustawą oraz ochronę dla sygnalistów w swoich organizacjach.

Potrzebujesz pomocy w implementacji przepisów, szukasz bezpiecznych rozwiązań lub kompleksowej obsługi?

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI